سازمانها نیز مانند موجودات زنده (سازمان به مثابه موجود زنده)، دارای دوره‌ی عمر بوده روزی متولد شده، رشد می‌کنند، بالغ میشوند، پیر میشوند و نهایتاً روزی خواهند مرد. در جواني سازمان ها بسيار منعطف، ولي در اكثر مواقع كنترل ناپذير هستند. با پير شدن سازمان، روابط تغيير مي كند.كنترل پذيري افزايش و قابليت انعطاف كاهش مي يابد. در ادبیات سازمان و مدیریت سه تئوری چرخه عمر معروف هستند.
تئوری اول همان تئوری چرخه عمر محصول است که به سازمان توسعه یافته است.
در سال 1965 تئوری دوره عمر محصول توسط تئودور لویت طرح گشت این تئوری چهار دوره برای یک محصول قائل بود که به ترتیب عبارتند از: معرفی، رشد، بلوغ و مرگ. بعدها محققانی دیگر این تئوری را به بازار، صنعت، تکنولوژی و سازمان توسعه دادند. مهمترین آن‌ها فاکس (1973)، واسن (1974)، اندرسون و زیدامل (1984) و هیل و جانز (1998) هستند. در سال 1984مایلر و فریسن این تئوری را در قالب پنج دوره: ایجاد، رشد، بلوغ، تجدید و مرگ به طور خاص برای سازمان ارائه دادند. امروزه هنوز این تئوری حتی در چرخه عمر سازمان کاربرد دارد.
شکل 1: دوره عمر مبتنی بر نظریه لویت
تئوری دوم توسط گرینر در سال 1972 ارائه شد. این تئوری پنج مرحله برای رشد سازمان در نظر گرفته است. هر یک از این مراحل بحران‌هایی را برای سازمان به همراه دارد که سازمان با گذار از این بحران‌ها رشد کرده و به مرحله بالاتر سعود می‌کند. باید توجه نمود که این تئوری بیشتر متوجه مراحل رشد سازمان است و به سیر قهقرایی سازمان چندان نمی‌پردازد. در واقع سیر قهقرایی سازمان پس از مرحله آخر، ممکن است رخ بدهد.
شکل 2: تئوری دور عمر سازمان مبتنی بر نظریه گرینر
تئوری سوم توسط ادیزس در سال 1979، ارائه گشت. این تئوری از تولد تا مرگ سازمان، ده دوره را در قالب یک منحنی شبیه منحنی توزیع نرمال به تصویر می‌کشد؛ این دوره‌ها عبارتند از: ایجاد، طفولیت، رشد سریع، بلوغ، تکامل، ثبات، اشرافیت، بروکراسی اولیه، بروکراسی و مرگ.
شکل 3: تئوری دوره عمر سازمان مبتنی بر نظریه ادیزس
در این راستا به دلیل اهمیت کسب دانش رشد هدایت سازمانی، در روز 16 مهرماه، کارگاه آموزشی و تحلیلی دوره عمر سازمان برای مدیران ارشد و میانی شرکت نفیس نخ، با تدریس و راهبری مهندس محمدرضا آقازاده برگزار شد.
در انتهای کارگاه، مدیران شرکت در گروه‌های متفاوت و بر اساس راهبری مدرس، با تحلیل کیفی دوره عمر سازمان را تعیین و توسط نماینده خود ارائه و تحلیل نمودند.
با آرزوی موفقیت برای این شرکت.
جهت آشنایی بیشتر با مفهوم دوره عمر سازمان، به مقالات دنباله دار هرج و مرج و بی نظمی در سازمان و نیز سلسله مقالات دوره عمر، مراجعه فرمایید.