نوآوری در مدل‌های کسب‌وکار سلامت – ایجاد ارزش و بهینه‌سازی فرآیندها

نوآوری در مدل‌های کسب‌وکار یکی از عوامل اصلی رشد و تحول در مدیریت خدمات درمانی محسوب می‌شود. سازمان‌های فعال در این حوزه با بهره‌گیری از روش‌های جدید، مانند ادغام خدمات درمانی و مدل‌های تخصصی، تلاش می‌کنند تا عملکرد خود را بهینه کنند، هزینه‌ها را کاهش دهند و کیفیت خدمات را افزایش دهند. بااین‌حال، همه مدل‌های کسب‌وکار موفق نبوده‌اند و برخی از آن‌ها هنوز نتوانسته‌اند ارزش اقتصادی پایداری ایجاد کنند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که مدل‌های ادغام‌شده در پنج سال گذشته رشد ۶ درصدی داشته‌اند، درحالی‌که رشد کلی صنعت سلامت تنها ۳ درصد بوده است. این نشان می‌دهد که بیمارستان‌ها و مراکز درمانی با ترکیب خدمات مختلف، مانند مدیریت تأمین تجهیزات و دیجیتالی‌سازی خدمات پزشکی، توانسته‌اند کارایی بیشتری ایجاد کنند. این گزارش مدل‌های کسب‌وکار مختلف در حوزه سلامت و تأثیر آن‌ها بر ایجاد ارزش را بررسی می‌کند.

مدل‌های کسب‌وکار در حوزه سلامت به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

مدل‌های ادغام خدمات درمانی (یکپارچه‌سازی عمودی)

در این مدل، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی علاوه بر ارائه خدمات پزشکی، بخش‌های مدیریتی و تأمین تجهیزات را نیز کنترل می‌کنند. این مدل‌ها دو نوع اصلی دارند:

• شبکه‌های درمانی یکپارچه (IDN – Integrated Delivery Networks):این شبکه‌ها شامل بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هستند که علاوه بر درمان بیماران، فرآیندهای مدیریتی، تأمین تجهیزات و زنجیره تأمین را نیز مدیریت می‌کنند. هدف این مدل بهینه‌سازی خدمات درمانی و کاهش هزینه‌ها است. این مراکز ۶۵ تا ۷۰ درصد درآمد خود را از خدمات درمانی کسب می‌کنند اما به دلیل سرمایه‌گذاری بالا، در ایجاد سودآوری پایدار با چالش‌هایی روبه‌رو هستند.
• مدل‌های سبک‌تر  (Capital-light IDN): این مدل‌ها توسط مراکزی استفاده می‌شود که بدون سرمایه‌گذاری کلان در زیرساخت‌های درمانی، خدمات خود را از طریق همکاری‌های استراتژیک و دیجیتالی‌سازی ارائه می‌دهند. این مدل‌ها ۲.۳ برابر سریع‌تر از مدل‌های سنتی رشد کرده‌اند اما برای حفظ رشد، نیاز به کاهش هزینه‌های اجرایی و بهینه‌سازی فرآیندهای مدیریتی دارند.

مدل‌های تخصصی  (Pure-play Models)

این مدل‌ها تنها روی یک بخش خاص از خدمات درمانی متمرکز هستند و سه دسته اصلی دارند:

• مراکز درمانی تخصصی (Pure-play Provider) : شامل کلینیک‌ها و بیمارستان‌هایی که صرفاً روی درمان بیماران تمرکز دارند و تأمین تجهیزات پزشکی یا بیمه را بر عهده ندارند. این مراکز برای سودآوری، باید هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش داده و تعداد بیماران بیشتری را پذیرش کنند.
• شرکت‌های فناوری سلامت (Pure-play HST – Health Service Technology) :این شرکت‌ها با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، خدمات درمانی را بهینه‌سازی می‌کنند. آن‌ها توانسته‌اند هزینه‌های اداری را از ۶۰ درصد به ۲۰ درصد کاهش دهند و سرعت و دقت ارائه خدمات را افزایش دهند.

چالش‌های اصلی در ایجاد ارزش در مدل‌های کسب‌وکار سلامت

چالش‌های مدل‌های ادغام‌شده (یکپارچه‌سازی عمودی)

• شبکه‌های درمانی یکپارچه به دلیل نیاز به سرمایه‌گذاری بالا و نبود امکان گسترش سریع، در سودآوری پایدار مشکل دارند.
• مدل‌های سبک‌تر (Capital-light) رشد سریعی داشته‌اند اما هنوز در بهینه‌سازی هزینه‌های اجرایی و دیجیتالی‌سازی فرآیندها چالش دارند.

چالش‌های مدل‌های تخصصی

• کلینیک‌های تخصصی و بیمارستان‌های مستقل (Pure-play Providers) باید هزینه‌های خود را کاهش داده و خدمات را بهینه کنند تا رقابت‌پذیر باقی بمانند.
• شرکت‌های فناوری سلامت (HST) برای رسیدن به رشد اقتصادی، نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتالی و اتوماسیون دارند.

مشکلات مالی و فشارهای اقتصادی

• افزایش هزینه‌های تجهیزات پزشکی و نیروی انسانی، فشار بیشتری بر این مدل‌های کسب‌وکار وارد کرده است.
• مراکز درمانی برای بقا نیازمند افزایش کارایی عملیاتی و مدیریت بهتر منابع مالی هستند.

راهکارهای پیشنهادی برای ایجاد ارزش در مدل‌های کسب‌وکار سلامت:

بهبود کیفیت خدمات درمانی

• طراحی مدل‌هایی که کیفیت خدمات را افزایش داده و همزمان هزینه‌ها را کاهش دهند.
• استفاده از داده‌های کلان (Big Data) برای تحلیل و بهینه‌سازی فرآیندهای درمانی.

دیجیتالی‌سازی و ارتباط بهتر با بیماران

• افزایش دسترسی بیماران به خدمات پزشکی آنلاین و استفاده از سیستم‌های دیجیتال برای بهبود فرآیندها.
• توسعه خدمات پزشکی از راه دور که می‌تواند هزینه‌های بیمارستان‌ها را تا ۱۰ درصد کاهش دهد.

بهینه‌سازی ارائه خدمات درمانی

• استفاده از مراکز جراحی سرپایی که ۲۵ درصد زمان کمتری نسبت به بستری شدن نیاز دارند.
• توسعه کلینیک‌های مجازی برای کاهش هزینه‌های اجرایی و افزایش دسترسی به خدمات درمانی.

استفاده از هوش مصنوعی و اتوماسیون

• به‌کارگیری هوش مصنوعی در فرآیندهای مدیریتی برای کاهش هزینه‌های اجرایی.
• کاهش فشار کاری کارکنان درمانی از طریق استفاده از سیستم‌های خودکار و ابزارهای دیجیتالی.

افزایش بهره‌وری با مشارکت‌های استراتژیک

• همکاری مراکز درمانی با شرکت‌های فناوری برای توسعه خدمات دیجیتال.
• مدیریت بهینه منابع انرژی و تجهیزات پزشکی برای کاهش هزینه‌های عملیاتی.

سازمان‌های درمانی برای رشد پایدار باید مدل‌های کسب‌وکار خود را با تحولات جدید هماهنگ کنند. موفقیت در این صنعت نیازمند نوآوری، استفاده از فناوری‌های دیجیتال، بهینه‌سازی فرآیندها و تمرکز بر تجربه بیمار است. در آینده، سازمان‌هایی که بتوانند بین دیجیتالی‌سازی، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت خدمات تعادل ایجاد کنند، پیشرو در صنعت سلامت خواهند بود. همچنین، سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی، تحلیل داده‌های کلان و خدمات پزشکی از راه دور، نقش کلیدی در افزایش بهره‌وری و ارزش‌آفرینی در این صنعت خواهد داشت.